Rượu sâu chít điện biên

 Được cho là “đông trùng hạ thảo (một loại dược liệu quý của Trung Quốc) của Việt Nam”, sâu chít càng trở thành tâm điểm chú ý khi có khảo cứu khoa học về tác dụng trong hỗ trợ điều trị ung thư, tráng dương được công bố...

Đối với người dân Tây Bắc, sâu chít là niềm tự hào về sản vật đặc biệt của địa phương mình. Anh lễ tân khách sạn Him Lam tên Mẫn cho biết, sâu chít chính là một trong những đặc sản thiên nhiên “có một không hai” ở một số vùng núi phía Bắc như: Lạng Sơn, Điện Biên, Sơn La.

Xuyến, cô nhân viên phục vụ một nhà hàng ở Điện Biên, đem đến bình rượu có con sâu mà mọi người đang quan tâm này. Rượu sâu chít mới nhìn thì thấy cũng bình thường như các thứ rượu gạo vốn có. Cũng chỉ là loại đựng trong chai nước suối có cái màu vàng đục, nhìn vào thấy xác mấy con sâu nằm dưới đáy bình... Cảm giác lạ nhất chỉ là mấy con sâu lạ so với các loại rượu khác.

Xuyến “cam kết”: đồ uống này có tác dụng tốt với cả nam giới lẫn nữ... Xuyến còn cho biết, thịt sâu chít vốn là món tăng cường sinh lực không chỉ dành cho cánh đàn ông mà với cách chế biến phù hợp, sâu chít còn giúp cải thiện da và sức khoẻ phụ nữ, cho những người thể trạng yếu.

Loài sâu nằm trong thân cây

Đây vốn là loại côn trùng sống trong thân cây chít. Để biết cây nào có sâu chít , người thu hái sẽ lựa chọn những cây có dấu hiệu bệnh, không thể ra hoa (đó chính là cây đã bị ấu trùng ký sinh). Người dân bắt sâu chít bằng cách “chẻ” đôi ngọn chít để moi sâu ra. Những con sâu chít tươi rói có màu trắng sữa, căng mọng sau khi được lấy ra thường được thả trong chậu rượu nhạt. Thứ rượu ấy sẽ giữ cho sâu không bị biến chất.

Tại chợ thị xã trung tâm Điện Biên, tôi mua rượu sâu chít  của cô bán hàng tên Hoa với giá bán 120.000đ/chai nước suối cỡ hơn nửa lít. Dò hỏi thì Hoa cho biết, thường người dân thu hoạch sâu chít vào tháng 11 - 12 hàng năm. Tuy nhiên, các tháng khác không phải mùa thu hoạch chính nhưng cũng có nhiều sâu chít, bởi chúng hợp với vùng đất này và sinh tưởng tự nhiên, phát triển tốt...

Hoa cho chúng tôi xem những ngọn chít có chiều dài khoảng 35-40cm được bó gọn ghẽ như các bó củi. Cô mua lại của những người dân địa phương thường chỉ vài chục ngàn đồng. Sau đó mướn người ngồi chẻ cây lấy sâu chít. Sâu chít bán thành kg hoặc lạng từ vài chục ngàn đến hơn triệu đồng tùy vào chất lượng.

 
Chị Hoa đang thu hạch sâu chít từ những bó chít mua lại của người dân địa phương

Ngoài cách sử dụng phổ biến nhất là ngâm rượu uống, sâu chít có thể sao khô, nấu cháo. Số liệu khảo cứu cho thấy loài “đông trùng hạ thảo” có hàm lượng protein chiếm 25-32% trong cơ thể, trong đó có 6 axit amin, còn sâu chít cũng có hàm lượng protein tương đương nhưng thành phần axit amin được xác định lên đến 17/20 loại cần cho cơ thể.

Vì vậy, ở Điện Biện và các vùng Tây Bắc hiện nay rượu sâu chít và thịt sâu chít là những thứ được tiêu thụ mạnh cho khách miền xuôi.

Theo DS Đỗ Huy Bích: sâu chít là ấu trùng của loài buwowmsBrihaspa astrostigmella. Sâu dài khoảng 35mm, màu vàng ngà, sống trong thân cây chít hay cây đót, cây le vào mùa đông, cắn đục thân cây làm cây ngừng sinh trưởng. Đến mùa lá, chồi cây mọc lại thành cây thảo (giống hiện tượng của vị thuốc đông trùng hạ thảo).

Người ta thu hoạch sâu chít bằng cách tìm những cây chít bị cụt ngọn, cắt ngang thân ở phía trên khoảng 50 - 60cm, chẻ đôi, lấy sâu. Rửa sạch sâu bằng nước muối, rang hoặc sấy khô. Khi dùng, tẩm sâu với mật ong, rồi lại sấy khô. Dược liệu có vị ngọt, tính ôn, được dùng thay thế vị đông trùng hạ thảo của thuốc Bắc với tác dụng bổ tinh tủy, ích phế thận, tráng dương khí, chữa suy nhược thần kinh, đau lưng do thận hư, liệt dương, mỏi gối. Liều dùng hằng ngày là 6-12g dưới dạng rượu ngâm. Rượu này ngâm lâu sẽ thấy lớp chất béo nổi lên trên nên khi dùng phải lắc đều. Có thể dùng dạng xào, nấu với trứng hoặc hầm với thịt ăn hằng ngày.

Rượu sâu chít được cho là một loại rượu bổ dương

Gây “độc” cho tế bào ung thư

Cách đây không lâu, TS.BS Phan Anh Tuấn cùng các cộng sự thuộc Viện Y học Cổ truyền Quân đội, Đại học Y Hà Nội đã thực hiện công trình nghiên cứu về loài sâu chít này và đã có kết luận đầy đủ về đặc điểm sinh học (các giai đoạn phát triển trong vòng đời) của chúng.

Trong quá trình nghiên cứu để xác định tên khoa học của loài này, TS Phan Anh Tuấn và các cộng sự đã mất hơn 2 năm tìm kiếm thông tin tại các tỉnh Tây Bắc và đã phải gửi mẫu sâu chít trưởng thành sang Viện Bảo tàng động vật của Hoàng gia Anh để tham khảo ý kiến. Kết quả nghiên cứu đã khẳng định, loài côn trùng này có nhiều tác dụng đối với sức khoẻ con người, đặc biệt là khả năng phục hồi thương tổn hệ miễn dịch sau chiếu xạ.

Theo nghiên cứu của TS Tuấn, sâu chít còn giúp phục hồi các chỉ số sinh sản và bước đầu có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh nhân ung thư có xạ trị. Đặc biệt, một kết luận cũng khá thú vị khác là, sâu chít có tác dụng gây "độc" tế bào ung thư người.

Vì vậy, có thể sử dụng sâu chít để bào chế thuốc chống u, điều trị hỗ trợ bệnh nhân ung thư. Tuy nhiên, sâu này không có tác dụng điều trị như thuốc. Hiệu quả điều trị của nó có được là thông qua sự kích thích đáp ứng miễn dịch của cơ thể để chống lại vi sinh vật gây bệnh. Sâu chít cũng được khẳng định là không độc với cơ thể, nên hoàn toàn có thể sử dụng làm thực phẩm và dược liệu tốt.

Các bác sĩ thuộc Viện Y học Cổ truyền Quân đội tiến hành thử nghiệm tác dụng tăng cường sinh lực nam giới bước đầu cho kết quả khả quan trên động vật thí nghiệm. Ngoài ra, họ cũng đã nghiên cứu thành công thức và quy trình sản xuất thực phẩm chức năng “rượu bổ sâu chít” ở quy mô phòng thí nghiệm, đủ điều kiện đăng ký độc quyền sản phẩm và giấy phép lưu hành.

Chính vì những nghiên cứu khoa học bước đầu này về tác dụng hữu hiệu của chúng, mà sâu chít đang trở thành món hàng quý ở vùng núi Tây Bắc này và được quan khách miền xuôi đánh giá cao khi sở hữu chúng. Thực tế ở vùng núi này đang rộ lên tình trạng mọi người thi nhau ra rừng tìm sâu chít và cách khai thác vô tội vạ đã khiến những đám lau, chít chưa có sâu bị chặt phá sạch.

Anh Hiệp, cán bộ phòng QLKH Sở KH&CN tỉnh Điện Biên cho biết, trước đây, các nhà khoa học đã nghiên cứu nuôi nhân tạo sâu chít trong phòng thí nghiệm nhưng chưa thành công. Hiện nay, TS.BS Phan Anh Tuấn cùng các nhà côn trùng học cũng đã thực hiện đề tài “Nuôi sâu để khai thác bền vững”.

Họ đã xác định lại bằng cách nuôi bán nhân tạo ở Điện Biên - nơi đang  có điều kiện tự nhiên tốt để phát triển loài sâu được đánh giá là quý hiếm này.

Thông tin chi tiết xin liên hệ:

Đặc Sản Tây Bắc Hải Phong

Cơ sở 1: P.Him Lam, TP.Điện Biên, Điện Biên

Cơ sở 2: 203A Lò Đúc - Hai Bà Trưng - Hà Nội

Hotline: 0964.113.218

Website: http://www.dacsantaybachp.blogspot.com

Rượu táo mèo tây bắc

Táo mèo còn gọi là Sơn tra ( Fructus Crataegi ) mọc tự nhiên và trồng nhiều ở các tỉnh Lạng Sơn, Lai Châu, Lào Cai, Sơn La, Yên Bái … nơi có khí hậu mát mẻ, ở độ cao trên 1000m. Táo mèo chính là đặc sản của vùng đất này. Cây táo mèo mọc trên những cánh rừng, chiều cao trung bình 7-10m, thân gỗ , tán lá rộng, mùa thu hoạch vào khoảng tháng 9, tháng 10 hàng năm.

Táo mèo là loại quả có tác dụng đa năng, vừa là vị thuốc quý , vừa dùng để giải khát và bổ trong ngày hè.

Còn gì tuyệt vời hơn khi bạn đến với vùng này ngắm ruộng bậc thang mùa lúa chín, thưởng thức những quả táo mèo ngọt dòn mang theo vị chua thanh thanh từ hương rừng gió ngàn. Chúng tôi đã tới thực địa tại vùng này và leo lên  rừng táo mèo Tà Xùa – Sơn La cao trên 1700m, tâm trạng vô cùng phấn chấn với nguồn dược liệu quý này. Chính điều đó đã thúc giục chúng tôi cùng với các chuyên gia Đức nghiên cứu các giá trị của loại quả quý này. 

Tác dụng của Táo mèo:

Theo Y học cổ truyền , Táo mèo có vị chua ngọt  thuộc nhóm tiêu thực hóa tích, giúp dịch vị tăng bài tiết acid mật và pepsin dịch vị, chủ yếu điều trị các chứng rối loạn tiêu hóa do ăn nhiều thịt, dầu mỡ, trẻ em ăn sữa không tiêu, giúp ăn ngon miệng.

Thực nghiệm invivo dịch chiết Táo mèo có tác dụng ức chế trực khuẩn E. Coli, lỵ, bạch hầu, thương hàn, tụ cầu vàng khá mạnh.                                                         

Nghiên cứu hiện đại cho thấy: Táo mèo có tác dụng kháng khuẩn, cường tim, làm giãn mạch vành, chống rối loạn nhịp tim, hạ áp, bảo vệ tế bào gan, tăng cường công năng miễn dịch, trấn tĩnh an thần, ức chế ngưng tập tiểu cầu, điều chỉnh rối loạn lipid máu, xơ vữa động mạch, huyết áp cao, phòng ngừa đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, béo phì, viêm cầu thận cấp và mãn tính, hậu sản, ứ trệ, giảm kích thích ruột, tiêu chảy, lỵ.

Theo TS Dhamananda (Giám đốc viện Y học cổ truyền Porland, Oregon) các tác dụng sinh học của Sơn tra (Táomèo) có liên quan đến 4 nhóm hợp chất chủ yếu:

Các flavonoid (Hyperoside, Luteolin – 7 glucoside,Rutin, Quercetin, Vitexin và Vitexin rhamnosides).

Oligomeric procyanidins và flavans.

Các dẫn xuất Triterpenne, các acid hữu cơ.

Các phenolic đơn giản.

Viện cây thuốc và tinh dầu Nga cho thấy Sơn tra có tác dụng chống nghẽn mạch rõ rệt, giảm cholesteron, triglycerid, độ quánh máu và fibrinogen.

Đối tượng sử dụng khá rộng :

-        Người bị mỡ máu, mỡ gan, người béo phì.

-        Người kém ăn, gầy  yếu

-        Người bị các bệnh tim mạch, huyết áp cao

-        Người rối loạn tiêu hóa

-        Để phòng bệnh có thể uống đều đặn sau ăn, nhất là sau uống rượu bia, ăn nhiều thịt mỡ.

-        Trẻ em uống sữa không tiêu.

Tóm lại Táo mèo không những là vị thuốc có tác dụng giúp tiêu hóa, giúp ăn ngon, mà còn có khả năng phòng chống các rối loạn chuyển hóa, giảm mỡ máu, hạ huyết áp, điều hòa hoạt động tim mạch, bảo vệ gan, kháng khuẩn.

Thông tin chi tiết xin liên hệ:

Đặc Sản Tây Bắc Hải Phong

Cơ sở 1: P.Him Lam, TP.Điện Biên, Điện Biên

Cơ sở 2: 203A Lò Đúc - Hai Bà Trưng - Hà Nội

Hotline: 0964.113.218

Website: http://www.dacsantaybachp.blogspot.com

Rượu Mông Pê Tủa Chùa - Điện Biên, rượu của người H'mong

Rượu Mông Pê Tủa Chùa

“Mông pê”, dịch ra tiếng phổ thông là “người Mông ta”. Rượu Mông Pê là rượu của người Mông ta. Tuy mang cái tên như vậy song rượu Mông Pê chỉ do đồng bào Mông Tủa Chùa, Điện Biên sản xuất và chỉ có ở Tủa Chùa mới nấu được thứ rượu này.


Tủa Chùa, vùng đất được coi là "tiểu Hà Giang" của Việt Nam, có tới 70% diện tích đất tự nhiên là núi đá vôi, trên 90% dân số là người Mông. Vùng đất này không chỉ nổi tiếng là căn cứ địa cách mạng trong thời kỳ kháng chiến, mà còn nổi tiếng bởi đặc sản rượu và dê. Chả thế mà người Điện Biên hầu như ai cũng biết đến câu "Rượu Mông Pê, dê Tủa Chùa". Người Mông Tủa Chùa thật thà, giản dị, hiếu khách. Mỗi khi có khách đến nhà, dù lạ hay quen, chủ nhà đều mang rượu ra mời. Mới chỉ nhấp giọt rượu đầu tiên, ta đã cảm nhận thấy hương vị hoang dã của núi rừng, sự nồng hậu của chủ nhân làm ra nó.

Tôi có anh bạn ở thành phố Điện Biên, thấy rượu Mông Pê được các “tiên tửu” vùng Tây Bắc ưa dùng, đã định sản xuất với quy mô lớn. Trèo đèo, lội suối suốt 3 tháng trời để học hỏi bí quyết nấu của bà con Mông Tủa Chùa. Nhưng khi về nấu ở thành phố Điện Biên Phủ, sản phẩm làm ra chỉ là thứ rượu ngô thuần túy. Rượu Mông Pê có màu vàng như mật ong, có hương vị đặc trưng của ngô được trồng trên đá hòa trộn với mùi hương của cây lá, núi rừng, là loại rượu có nồng độ cao, uống bốc, nhanh say, nhưng ta vẫn có cảm giác dịu êm. Để có được thứ rượu thơm ngon này là cả một quy trình công phu, người nấu phải tuân thủ các yêu cầu nghiêm ngặt về nguồn nước, ngô, men, dụng cụ nấu, cộng với kinh nghiệm gia truyền.


Rượu Mông Pê được nấu từ những hạt ngô nếp đầu mùa, hạt đều tăm tắp. Điều đáng nói là nấu cơm ngô không theo cách thông thường mà sử dụng phương pháp hấp cách thủy, thời gian hấp khoảng chừng 5 đến 6 giờ trên bếp củi. Khi hạt ngô nở, người ta tãi ra trên lá, hoặc nong, nia chờ nguội mới rắc men. Men được làm từ loại thảo dược của núi rừng, có vị phòng chống lạnh, trừ cảm, có vị làm cho lưu thông khí huyết, giảm đau nhức khớp, có vị làm cho uống bao nhiêu cũng chẳng đau đầu. Theo như tập quán trước đây, trong gia đình người Mông Tủa Chùa, bí quyết lấy cây thuốc làm men, nấu rượu chỉ truyền cho con gái. Có lẽ xuất phát từ thực tế là người phụ nữ Mông đảm trách chủ yếu công việc bếp núc của gia đình. Việc ủ rượu cũng không giống so với việc nấu rượu thủ công ở những nơi khác. Dụng cụ ủ không phải là vại, chum mà ủ trong các hố dưới lòng đất. Chiếc hố ủ rượu sâu khoảng 0,5-0,8m, được nện chặt, lót lá chuối xung quanh, sau khi đổ nguyên liệu vào lót thêm một lớp lá chuối trên cùng và phủ đất lên. Đúng quy trình rượu phải được ủ ít nhất là 100 ngày mới được đem ra nấu. Theo các cụ già nếu ủ càng lâu, rượu nấu sẽ càng ngon.


Nước để chưng cất rượu Mông Pê cũng là thứ nước không thể lấy từ sông và suối, và càng không thể là thứ nước máy công nghiệp, mà phải là thứ nước được các cô gái Mông kiên nhẫn hứng từng giọt từ những khe trên núi đá. Để đủ nước nấu một mẻ rượu có khi phải hứng nước cả ngày. Rượu nấu trong nồi lớn, dụng cụ chưng cất toàn bằng tre nứa gỗ, không dùng đồ kim loại. Có lẽ vì thế mà rượu Mông Pê khi chưng cất lên không bao giờ mất được hương vị đặc trưng của nó.

Từ hàng trăm năm nay, rượu Mông Pê trên cao nguyên đá Tủa Chùa được sản xuất chủ yếu ở khu vực phía Bắc huyện như: Sính Phình, Tả Phìn, Lao Xả Phình, Tả Sìn Thàng, Sín Chải. Mục đích nấu chỉ để gia đình uống và đãi khách nên số lượng sản xuất ra rất ít. Ngày nay, rượu Mông Pê được nhiều người ưa thích, mà số lượng cũng chẳng nhiều hơn, nên trở thành của hiếm.

Xuân này mời bạn lên với Tủa Chùa, hòa mình trong cái se lạnh của miền cao nguyên đá, trong dòng chảy của mùa xuân vùng sơn cước, bạn sẽ được nghe những điệu khèn da diết, thưởng thức món canh đắng, thịt lợn muối, bát thắng cố nóng hổi và uống những bát rượu Mông Pê sóng sánh, nồng nàn...

Thông tin chi tiết xin liên hệ:

Đặc Sản Tây Bắc Hải Phong

Cơ sở 1: P.Him Lam, TP.Điện Biên, Điện Biên

Cơ sở 2: 203A Lò Đúc - Hai Bà Trưng - Hà Nội

Hotline: 0964.113.218

Website: http://www.dacsantaybachp.blogspot.com